Europa heeft het Carbon Border Adjustment Mechanism, ofwel ‘CBAM’, ingevoerd om de Europese klimaatdoelstellingen (Green Deal) te ondersteunen. Dit mechanisme vormt een aanvulling op het Europese emissiehandelssysteem (EU-ETS) en heeft als doel ervoor te zorgen dat er een eerlijke prijs wordt betaald voor de koolstofuitstoot die ontstaat bij de productie van bepaalde goederen die Europa worden ingevoerd.
Maatregel tegen ‘koolstoflekkage’
Hoewel Europa al maatregelen heeft genomen om koolstofintensieve productie te verminderen (EU-ETS), heeft dit in de praktijk eerder geleid tot verplaatsing van deze productie naar landen met minder strenge emissiebeperkingen, dan tot effectieve wereldwijde emissiereductie. Dit verschijnsel, bekend als ‘koolstoflekkage’, wil men tegengegaan door het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) in te voeren. Dit mechanisme zal ondernemingen aanzetten om te investeren in milieuvriendelijkere productieprocessen.
Wat houdt de nieuwe regelgeving in?
Wanneer goederen die onder de CBAM-verordening vallen worden geïmporteerd in Europa vanuit derde landen, is de invoerder verplicht om een CBAM-certificaat aan te kopen. Dit certificaat compenseert de koolstofprijs die anders verschuldigd zou zijn als deze goederen binnen de EU zouden zijn geproduceerd volgens het Europees Emission Trading System (EU-ETS). Deze regeling is niet van toepassing op goederen die worden ingevoerd uit de EFTA-landen (Zwitserland, IJsland, Noorwegen en Liechtenstein).
De goederen die aanvankelijk onder de CBAM-verordening vallen zijn: Cement, ijzer en staal, aluminium, meststoffen, elektriciteit en waterstof. Deze lijst zal in een later stadium nog worden uitgebreid.
Vanaf wanneer is CBAM rapportering verplicht?
Tussen oktober 2023 en december 2025 is er een overgangsperiode waarin nog geen financiële gevolgen zullen zijn. Gedurende deze periode moeten rapporterende aangevers die CBAM-goederen importeren in de Europese Unie wel elk kwartaal een CBAM-rapport indienen. Dit rapport bevat informatie over de hoeveelheid geïmporteerde goederen (in tonnen of megawattuur voor elektriciteit), het soort goederen met de juiste goederencode, het land van oorsprong en de emissies van de goederen. De eerste kwartaalaangifte moet in januari 2024 worden ingediend.
Onder rapporterende aangevers verstaat men:
- Invoerders die in eigen naam en voor eigen rekening een douaneaangifte voor het in het vrije verkeer brengen van goederen indient;
- Personen die in het bezit zijn van een vergunning om een douaneaangifte in te dienen en aangifte doet van de invoer van goederen
- De indirecte douanevertegenwoordiger indien de invoerder buiten de Europese Unie is gevestigd of indien deze heeft ingestemd met de rapportageverplichtingen.
Vanaf januari 2026 zullen invoerders zich moeten registreren in het CBAM-register, een jaarlijkse CBAM-aangifte indienen en verplicht CBAM-certificaten aankopen wanneer ze CBAM-goederen importeren.